Pyrzyce

PYRZYCE
(Pyritz)
Pow. pyrzycki, Gm. Pyrzyce.
            Miasto powiatowe. W 1124 r. biskup Otton z Bambergu dokonał tu pierwszego masowego chrztu Pomorzan.
            Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP z 1 poł. XIV w., XV w., z fragmentami budowli granitowej z XIII w. W 1945 r. został zniszczony, ocalały tylko mury i fragmenty sklepień. Odbudowany w latach 1958-1975. Obiekt zabytkowy - nr rej. 65 z 30.07.1955 r.
            Biblioteka miejska d. Kaplica Św. Ducha z XIV/XV w., przebudowana w XVIII-XIX w., odbudowana po zniszczeniach wojennych w latach 1967-69.
            Kościół parafialny p.w. NMP Bolesnej z 2 poł. XIII w., poaugustiański. Odbudowany w latach 1986-91.
            Mury obronne kamienno-ceglane o długości ok. 2 km z XIII-XIV w. W linii murów zachowało się kilka baszt z XV-XVI w.
            Wały z XIII w. otaczały miasto na długości 2250 m. Razem z fosą i stawami młyńskimi stanowiły zabezpieczenie miasta. W latach 1830-1845 zostały zamienione na promenadę spacerową. Fosy zostały częściowo zakopane i zamienione na ogrody.
            Brama Szczecińska, zachowała się jedynie część dolna z k. XIII w.
            Brama Bańska zbudowana w latach 1260-1270, w 1945 r. uległa zniszczeniu, po wojnie częściowo zrekonstruowana.
            Baszta Sowia (Więzienna, Krzywa) wzniesiona w latach 1350 – 1360, w północnej części murów, cylindryczna, gotycka, ceglana, na kamiennym cokole. Po 1525 r. dobudowano stożkowy hełm. W XIX w. odchyliła się od pionu o 30 cm.
            Baszta Prochowa (Ważniak) wzniesiona w latach 1470 – 1480, pierwotnie czatownia, podwyższona o część cylindryczną w latach 1540 – 1562. Przed 1855 r. mieściła zakład kowalski, później znajdował się w niej magazyn prochu garnizonu pyrzyckiego. Zniszczona w 1945 r., odbudowana po 1967 r. i w latach 80-tych.
            Baszta Lodowa (Wysoka) wzniesiona w latach 1420 – 1440, gotycka, ceglana, na kamiennym cokole, dawne lochy w dolnej kondygnacji wynajęte w XIX w. na przechowalnię mięsa, odbudowana w latach 1984 – 1986.
            Baszta Pijacka wzniesiona w 1480 r., średniowieczna „izba wytrzeźwień" uszkodzona w 1945 r. odbudowana w latach 1989-1990.
            Studzienka z 1824 r. według tradycji wzniesiona na miejscu Świętego Źródła, z którego czerpał wodę św. Otton podczas chrztu Pyrzyczan w 1124 r.